Thịt lươn bổ trung ích khí

Lươn (thường là lươn vàng) được dùng trong y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian với tên thuốc là hoàng nghiệt hoặc thiện ngư.
Theo đông y lươn là món ăn ngon và vị thuốc tốt, có giá trị dinh dưỡng cao, vị ngọt, tính ấm, không độc với tác dụng bổ gan, tỳ thận, thích hợp với thể trạng nhiệt, rất tốt cho trẻ em gầy yếu, xanh xao, phụ nữ sau khi sinh bị suy nhược, khí huyết không điều hòa. Sau đây xin giới thiệu món ăn, bài thuốc từ thịt lươn.
Cách làm: Lấy lươn tuốt cho hết nhớt bằng rơm và tro bếp, rửa sạch, bỏ lòng ruột, để cả con, luộc qua, gỡ lấy thịt, nấu cháo ăn hoặc sấy khô, tán bột uống.
Ở đồng bằng Nam Bộ, lươn nấu với lá rau rút và một số rau gia vị thành món lẩu canh chua, một món ăn - vị thuốc bổ dưỡng phổ biến, có thêm tác dụng thanh nhiệt, nhuận tràng, an thần, mạnh gân xương và mùi vị thơm ngon hấp dẫn phảng phất tựa nấm hương của rau rút, thịt lươn nấu với ngó sen ăn chữa rong kinh, băng huyết. Thịt lươn cuốn lá lốt nướng ăn chữa tê thấp, hầm với rau dừa nước là thuốc bổ máu, với đỗ đen có tác dụng bổ thần kinh; Ninh nhừ với màng mề gà, ăn trị cam tích trẻ em. Ở Trung Quốc thịt lươn được dùng dưới dạng "lươn hấp cơm", một món ăn-vị thuốc phổ biến ở vùng nông thôn để chữa chứng vàng bủng ở da mặt những người đã qua cơn bệnh nặng (bệnh hoàng thống). Cách nấu như sau: Lấy lươn mổ bụng bỏ ruột, rút chỉ máu dọc theo xương sống, rửa sạch. Cắt miếng, ướp gia vị và nước gừng tươi, trộn đều cho thấm, có thể thêm ít rượu. Khi cơm sắp cạn, đặt thịt lươn lên trên để hấp cho chín. Ăn nóng. Kết quả điều trị rất tốt, sắc mặt sẽ hết vàng. Người Nhật Bản coi thịt lươn như một loại thực phẩm thông huyết mạch, lợi gân cốt, nên gọi là"sâm động vật".

<><> <><>

Thịt lươn được chế biến thành những món ăn - vị thuốc ngon và bổ.

Món ăn bài thuốc có thịt lươn
Chữa mồ hôi ra nhiều ở tay chân: Lươn 1 con, luộc qua, gỡ lấy thịt, ý dĩ nhân 20g, để sống, phơi khô hoặc sao vàng, giã nhỏ thành bột, gạo nếp 30g vo kỹ, để ráo nước, giã thành bột. Trộn chung 3 thứ, thêm ít muối, nấu thành cháo ăn trong ngày. Dùng 5-7 ngày.
Chữa di tinh, mộng tinh: Củ súng 10g nấu chín, bóc vỏ phơi khô, hoài sơn 50g nấu chín, phơi khô. Hai thứ tán bột, trộn đều nấu cháo với thịt lươn, ăn vào lúc đói. Dùng liên tục một thời gian.
Chữa viêm gan mạn tính: Lươn 2-3 con làm thịt, bỏ ruột, tầm gửi cây dâu (tang ký sinh) 60g; rễ lau 30g, nước vừa đủ. Tất cả đem nấu chín, ăn cả cái lẫn nước.
Chữa thần kinh suy nhược: Thịt lươn 250g, thái nhỏ, hấp cách thủy với hoài sơn, bách hợp, mỗi thứ 30g, nước vừa đủ. Ăn trong ngày.
Chữa bạch đởi, khí hư: Lươn 1 con to lấy phần giữa khoảng 30cm, đốt ra tro; hồ tiêu, tán nhỏ, rây bột mịn. Hai thứ trộn đều, mỗi lần uống 8g với rượu, ngày 3 lần.
Chữa thiếu máu, gầy còm, mệt mỏi: Thịt lươn 10g thái nhỏ, nấu với nước gừng 10-20ml và ít gạo thành cháo. Ăn trong ngày.     
Cách chế biến
Mùa hè, thịt lươn béo và ngon nhất. Nên chọn lươn có da màu vàng, ăn ngon hơn. Lươn da xanh thường có tính độc. Nếu mua lươn đã làm rồi thì cần xem sắc máu lươn (nếu lươn tươi máu của nó đỏ tươi, nếu máu đỏ tím là lươn chết). Thịt lươn tươi thì mềm, dai; ngược lại, thịt lươn bở là lươn đã chết. Da lươn sống đã làm rồi có màu vàng, óng ánh tươi, lươn chết lâu có da màu xám tối.

Nên chọn thịt lươn có màu vàng, tươi

Có thể chế biến món lươn để trị bệnh theo những cách dưới đây:
Chữa suy thận, đau lưng: Lươn 250g, thịt heo 100g, hoàng kỳ 15g. Lươn làm sạch cắt khúc, thịt heo thái miếng, rồi cho cả 3 thứ vào nồi cùng nước ninh chín. Vớt bỏ hoàng kỳ là ăn được.
Chữa sa tử cung: Lươn vàng 250g, gạo tẻ 100g, cùng hành, gừng, tỏi, dầu vừng, rượu, tiêu bột, gia vị. Lươn làm sạch, cắt dạng sợi, ướp gia vị. Gạo nấu cháo, cháo chín cho thịt lươn và các gia vị vào, nấu sôi lại là dùng.
Chữa mỏi lưng, gối: Lươn vàng nửa ký, cùng rau thơm, tỏi, rượu, bột củ ấu, gia vị. Lươn làm sạch, bỏ xương và ruột, cắt thịt dạng sợi để sẵn vào bát trộn với muối và một ít bột củ ấu. Pha nước mắm, rượu, đường, gia vị, bột củ ấu thành nước sệt. Cho mỡ vào chảo đun nóng, đổ lươn vào xào rồi múc ra.
Để lại ít mỡ trong chảo, phi thơm tỏi đổ bát nước sệt đã pha vào, sau đó đổ lươn vào đảo một chút là được, bắc ra rắc rau thơm lên trên, dùng với cơm.
Chữa cơ thể suy nhược: Lươn vàng 1 con khoảng nửa kg, hành tây 40g, nấm hương 15g, rau thơm, cùng các gia vị tỏi, gừng, rượu, giấm, đường, tiêu bột, bột năng, dầu ăn, nước mắm. Lươn bỏ đầu, đuôi, ruột, làm sạch nhớt, cắt sợi dài độ 2 cm, nấm cắt dài 3 cm chần qua nước sôi, hành tây thái sợi, rau thơm cắt đoạn. Cho dầu vào chảo đun nóng, đổ lươn vào đảo qua múc ra cho ráo dầu. Để lại ít dầu trong chảo đun sôi cho hành tây, gừng, tỏi đảo có mùi thơm, thì cho lươn, nấm, xào đảo qua, cho rượu, cùng các gia vị khác vào, đảo đều, cuối cùng rắc bột tiêu và chế nước bột năng tạo sánh, múc ra bát, cho rau thơm lên ăn khi còn nóng.
Cần lưu ý, tuy lươn có tính bổ dưỡng, nhưng không nên ăn quá nhiều vì khó tiêu; kỵ ăn lươn chung với thịt chó, rau chân vịt, rau kinh giới.
Kiêng kỵ: Người bị bệnh sốt rét, kiết lỵ, đầy bụng, khó tiêu, không nên ăn lươn.